Geschreven voor een opdracht van de Evangelische Hogeschool Amersfoort.

Multicultureel Nederland: een welkome uitdaging

Een multiculturele samenleving: je moet het maar willen. In Nederland is er bij veel mensen angst voor criminaliteit, angst voor de islam, en angst voor terrorisme. Al die immigranten komen alleen maar voor het geld, en "je weet wat er in Keulen is gebeurd…" (Hunink, 26/03/2018) Veel laagopgeleiden zien de grote culturele, morele en religieuze diversiteit als bedreiging (Spijker, 27/03/2018). Maar ik wil stellen: een multiculturele samenleving is voor christenen een welkome uitdaging. Ik zal hiervoor vier argumenten geven.

Christenen moeten omgaan met andersdenkenden. In zowel het Oude als het Nieuwe Testament wordt gezegd je naaste lief te hebben als jezelf. Jezus voegt daar in de bergrede nog aan toe om ook je vijanden lief te hebben. Hij stelt: "Is het een verdienste als je liefhebt wie jou liefheeft? Doen de ​tollenaars​ niet net zo? En als jullie alleen je broeders en zusters vriendelijk bejegenen, wat voor uitzonderlijks doe je dan? Doen de heidenen niet net zo?" (NBG04) Als wij als christenen goed met elkaar omgaan, is dat niet zo uitzonderlijk. Dat kunnen agnosten ook. Om ons te onderscheiden, moeten we ook goed omgaan met hen die misschien tegenover ons staan. (Van den Brink, 2006) Ook Paulus legt ons principes voor, als hij in Romeinen 14 ingaat op de botsing tussen de joodse en heiden-christelijke cultuur (Van den Brink, 2006). Ik moet wel zeggen dat het verschil tussen bijvoorbeeld christenen en moslims me nogal wat groter lijkt dan dat tussen joden en christenen. Maar het lijkt me toch goed om te moeten oefenen met principes als "Laten we daarom streven naar wat de ​vrede​ bevordert en naar wat opbouwend is voor elkaar." (Romeinen 14:19, NBG04) Door de komst van andersdenkenden kunnen christenen dus laten zien hoe ze omgaan met naasten én 'vijanden'.
Christenen kunnen meer getuigen. In Nederland heeft een groot deel van de samenleving wel iets van Jezus gehoord. Natuurlijk hebben we altijd de taak om te getuigen, zolang er nog mensen zijn die het evangelie niet kennen - en dat zijn er vermoedelijk best veel. Maar als er meer immigranten in ons land komen, komt er nog meer kans om te getuigen. "We mogen bedenken dat allochtonen die in hun land van herkomst niet of nauwelijks van het christelijke geloof konden kennisnemen mede door ons getuigenis en onze houding in aanraking kunnen komen met het evangelie". (Veldhuizen, p. 7, 2012) Ook de toename van moslims geeft hier mogelijkheden. Moslims weten vaak wel iets van de Bijbelse figuren, maar hebben vaak verkeerde ideeën. Ex-moslimas Yüksel en Sabahat moedigen aan om bij praten met moslims te beginnen over het evangelie. Zij leidden een workshop, en veel workshopdeelneemsters lieten kansen schieten om over het evangelie te beginnen. (RD, 2016) Er is voor ons ook een opening om te praten met moslims: moslims en christenen kennen namelijk dezelfde God. Wel op een andere manier, maar het uitwisselen van opvattingen over JHWH/Allah zou een aanknopingspunt kunnen zijn. (Bouwman, 29/03/2018) Door de toename van onder andere moslims kunnen christenen dus meer getuigen.
Christenen moeten duidelijk hebben wat hen onderscheid van de rest. Er zijn op de wereld veel verschillende wereldbeelden en religies, en bij vrijwel elke denkt het gros van de aanhangers dat zij het bij het juiste eind hebben. Door het postmodernisme speelt de waarheidsclaim echter steeds minder een rol (Bouwman, 29/03/2018). Bij het postmodernisme hoort namelijk onder andere dat iedereen z'n eigen waarheid mag hebben, en dat stukjes van verschillende wereldbeelden bij elkaar worden geraapt voor iemands persoonlijke beleving (Locht, 06/11/2018). Bijvoorbeeld een agnost die Jezus als voorbeeld neemt en een Boeddabeeldje in de vensterbank heeft. Ook christenen hebben soms het idee dat het christendom best wel veel gemeen heeft met de islam, en dat we prima kunnen samenwerken (Plomp, 2016). Maar dan vergeten ze toch wel dat er hele grote verschillen zijn tussen beide geloven. Sommige buitenstaanders menen dat het allemaal een pot nat is, maar de religies jodendom, boeddhisme, hindoeïsme, christendom en islam zijn toch erg verschillend onderling (Bouwman, 26/03/18). En het een sluit het ander wel degelijk uit: pluralisme, de opvatting dat meerdere dingen naast elkaar kunnen bestaan, gaat hier niet op, want de verschillende geloven zijn in tegenspraak met elkaar (Bouwman, 29/03/18). Door een samenleving met meerdere culturen wordt het voor christenen belangrijker om duidelijk te hebben wat hen onderscheid van de rest, en dat ís ook belangrijk.
Christenen moeten radicaler zijn. Het christendom verwatert. Zeker in plekken waar christendom nog vrij normaal is, kan het afzwakken. Een citaat van een conservatieve gelovige uit de Verenigde Staten van Amerika: "Christian Smith, a sociologist at Notre Dame, has been leading a long-term study of the religious and spiritual lives of millennials. Mr. Smith finds that what he terms “Moralistic Therapeutic Deism” has displaced authentic Christianity as the true religion of American Christians." (Dreher, 2017) Een lauw christendom is gevaarlijker dan een radicale islam. "Onze christelijke geschiedenis, tradities, feesten – prachtig allemaal. Maar wat heb je eraan als zo weinig mensen nog geloven in Christus Zelf?" (De Jong, 2017) Inderdaad. Maar nu het christendom een minderheid wordt, zou de situatie wel eens kunnen gaan verbeteren. Christenen zúllen radicaler moeten zijn. Antropoloog Daan Beekers heeft jonge moslims en christenen in Nederland ondervraagd, en is tot de conclusie gekomen dat, alhoewel jonge gelovigen in het overwegend seculiere Nederland kwetsbaar zijn, hun religieuze toewijding groter is. "'[...] Als moslim in Marokko heb je overal het geloof om je heen. Dan heb je bijvoorbeeld de oproep tot gebed vanuit de moskeeën en zelfs als je zelf niet zo heel erg bezig bent met de gebedstijden, word je eerder door je omgeving gestimuleerd je eraan te houden. Anderen nemen je mee naar de moskee. Hier in Nederland moet je je geloof constant zelf voeden om het niet te doen verslappen.'" (Breedveld, 2015) Dit geldt ook voor christenen. En juist dat zelf voeden is erg belangrijk om het christendom actief te houden. De vermindering van de vanzelfsprekendheid van het christendom maakt dus dat christenen radicaler worden.

Een multiculturele samenleving zou door ons als christenen en door mij persoonlijk dus als een welkome uitdaging gezien moeten worden. We kunnen oefenen met omgaan met andersdenkenden, de principes van Jezus in praktijk brengend; we hebben meer mogelijkheden om te getuigen, ook met name tegenover moslims; we worden ertoe aangezet een duidelijker beeld te krijgen van wat ons anders maakt dan de rest; we worden genoodzaakt zelf ons geloof te voeden, en worden zo radicaler. Een multiculturele samenleving: je moet het wel degelijk willen.

Bronvermelding

Bouwman, P.D. (26 maart 2018). College thema 2.3, Evangelische Hogeschool, Amersfoort
Bouwman, P.D. (29 maart 2018). College thema 2.4, Evangelische Hogeschool, Amersfoort
Breedveld, P. (2015). Seculiere samenleving maakt jonge moslims en christenen geloviger. Opgeroepen op 10 april, 2018, van https://www.advalvas.vu.nl/nieuws/seculiere-samenleving-maakt-jonge-moslims-en-christenen-geloviger
Brink, G. van den. (2006). Christen in een multiculturele samenleving. Opgeroepen op 9 april, 2018, van http://www.elim.nl/nl/lifestylecommunitarisme.html
Dreher, R. (2017). Trump Can't Save American Christianity. Opgeroepen op 10 april, 2018, van https://www.nytimes.com/2017/08/02/opinion/trump-scaramucci-evangelical-christian.html
Jong, G. de. (2017). Lauw christendom gevaarlijker is dan radicale islam. Opgeroepen op 10 april, 2018, van https://cip.nl/60960-lauw-christendom-is-gevaarlijker-dan-radicale-islam
Hunink, H. (26 maart 2018). College thema 2.1a, Evangelische Hogeschool, Amersfoort
Locht, G. (6 november 2017). College thema 1.1, Evangelische Hogeschool, Amersfoort
Plomp, R. (2016). 6 REDENEN WAAROM HET CHRISTENDOM ZICH NIET MET DE ISLAM MOET ASSOCIËREN. Opgeroepen op 9 april, 2018, van http://vromepraatjes.nl/6-redenen-waarom-christenen-zich-niet-met-de-islam-moeten-associeren/
Reformatorisch Dagblad. (2016). Ex-moslima: Begin bij evangeliseren onder moslims over het Woord. Opgeroepen op 9 april, 2018, van https://www.rd.nl/kerk-religie/ex-moslima-begin-bij-evangeliseren-onder-moslims-over-het-woord-1.533170
Spijker, G.J. (2018). College thema 2.1b, Evangelische Hogeschool, Amersfoort
Veldhuizen, H. (2012). De vreemdeling in ons midden. In Blokboek blok 4, thema 2. Eigen uitgave Evangelische Hogeschool, 2018.