Van BBS tot Reddit: een kort overzicht van communicatieplatforms

Je zult misschien wel weten dat ik een groot fan van fora ben. Op mijn meest geliefde forum heb ik meer dan 25,000 berichten geplaatst, en ik heb zelfs een eigen forum... Maar hoewel ik uitsluitend ben opgegroeid met fora, is de geschiedenis van online discussie, gesprek en vermaak een stuk breder. In dit artikel geef ik een overzicht van belangrijke online communicatieplatforms.

Discussielijsten

Discussielijsten (in het Engels electronic mailing lists) zijn wellicht de oudste vorm van online discussie. Ze zijn in de jaren '70 op ARPANET (de voorloper van Internet) ontstaan. Het idee is simpel: je kunt een e-mail aan één persoon richten, maar je kunt 'm ook naar een heleboel mensen sturen. Er werd al snel software ontwikkeld om deze lijsten bij te houden, zoals LISTSERV. Twee van de eerste niet-wetenschappelijke discussielijsten waren sf-lovers (over sciencefiction) en wine-tasters (over wijn ;)).

Bulletin board systems

Bulletin board systems of bbs'en zijn eind jaren '70 ontstaan. In eerste instantie moest hiervoor ingebeld worden via de reguliere telefoonlijn, waardoor de meeste mensen voor een lokale bbs gingen, om een te hoge rekening te voorkomen. Tegenwoordig maken bijna alle bbs'en gebruik van Telnet, een netwerkprotocol dat oorspronkelijk voor ARPANET gebruikt werd maar tegenwoordig ook met Internet werkt. Naast het plaatsen van en reageren op berichten maken veel bbs'en het ook mogelijk om bestanden uit te wisselen, games te spelen (text adventures, uiteraard), en soms zelfs realtime te chatten. De eerste emoticon is op 19 september 1982 geplaatst op de bbs van universiteit Carnegie Mellon.

Nieuwsgroepen

Ook nieuwsgroepen zijn eind jaren '70 ontstaan, op het hiervoor ontwikkelde netwerk Usenet. Oorspronkelijk maakte Usenet gebruik van ARPANET, maar net als Telnet werkt het tegenwoordig via Internet. Berichten op Usenet staan niet op een centrale server, maar worden automatisch over tal van servers verspreid, en niet gemodereerd. Je navigeert door nieuwsgroepen met een zogeheten nieuwslezer, en de groepen zijn hiërarchisch gestructureerd: de nieuwsgroep over natural language processing is bijvoorbeeld comp.ai.nat-lang. In de alt.*-hiërarchie kan iedereen eigen nieuwsgroepen aanmaken wat dit de meest populaire en meest controversiële hiërarchie maakt. Veel providers geven geen of beperkte toegang tot de alt.*-hiërarchie, vanwege grote hoeveelheden aan gepiratete software en media en (illegale) porno. Dat Usenet zo bruikbaar is voor deze twee doeleinden is vermoedelijk de reden dat het aantal geplaatste berichten per dag nog altijd toeneemt. Veel gangbare internettermen zijn op Usenet in het leven geroepen, zoals FAQ en spam.

Fora

Internetfora of discussiefora (in het Engels ook wel message boards) zijn onderdeel van het wereldwijde web, een verzameling pagina's die met een webbrowser via Internet genavigeerd kan worden (voor het geval je nog nooit van het web had gehoord xD). De meeste fora draaien op gelicenseerde software, zoals het commerciële XenForo en het open-source phpbb. Sommige fora draaien op eigen software.

Subreddits

Reddit is een stuk recenter ontstaan dan de eerdergenoemde platforms, maar is inmiddels ook al ruim anderhalf decennium online. Reddit vindt plaats op het web, net als fora, maar is één website. Gebruikers maken subreddits aan en houden er toezicht op, zodat de beheerders van Reddit in principe weinig invloed uitoefenen op individuele subreddits. Uniek aan Reddit is het upvote/downvote-systeem, waarbij het de bedoeling is dat gebruikers aangeven of een bericht bijdraagt aan de subreddit of niet; de score bepaalt mede de zichtbaarheid van het bericht.

Op de laatste na hebben helaas alle genoemde platforms hun beste tijd gehad. Systemen komen en systemen gaan, mijn hoop is dat er altijd online platforms voor gesprek zullen bestaan!